Fantagóðar flatbökur á föstudagskvöldi. Allt rímar í vikulok!

Á föstudögum höfum við oft haft þann háttinn á að gera flatbökur. Slíkt hef ég bloggað um oft áður. Við ótal tækifæri! Læt fylgja nokkra hlekki! Það er bara engin leið að verða leiður á þessum mat. Samt, ef maður brýtur þetta niður þá er þetta bara brauð með osti. Bara brauð með osti. Sem er jú líka déskoti gott! Auðvitað breytir það eitthvað málinu að setja ferskt deig, með ljúffengri sósu og góðum osti inn í rjúkandi heitan ofn. Horfa á þunnt brauðið bakast og gullna, jafnvel sjá nokkrar loftbólur dúkka upp, osturinn umbreytist - verður gullinn og mjúkur og dásamlegur. Semsagt brauð með osti í hæstu hæðum.

 

Svo er það líka svo ánægjulegt hvað það er einfalt að gera góða pizzu. Það hvarflar ekki að mér lengur að panta pizzu - okei... það kemur fyrir - en mjög sjaldan. Svo finnst mér líka svo gaman að fá börnin með í eldhúsið og pizzur er fullkomnar að því leyti. Það er ánægjulegt að geta leyft börnunum sínum að vera með í eldhúsinu þannig að þau geti síðan notið afrakstursins. Flatbökugerð er svo einföld að jafnvel smábörn geta fengið að prófa að rúlla út deigið og/eða raðað á áleggi þannig að þau geta verið stolt af verki sínu. Svo eru þetta líka frábærar samverustundir.

Og svo má setja hvað sem er á flatböku. Það er nú svo einfalt. Einhvertíma hefur einhver sett hvaðsemer á pizzu. Í þessari færslu ætla ég að gera grein tveimur flatbökukvöldum

Við áttum heilmikið af afgöngum eftir áramótaveisluna og við ákváðum að það til að nýta afgangana sem best væri einfaldast að skera þá niður á flatböku. Og það var gott. Í kvöld verður þetta ekki eins eksótíkst. En til að halda í manifestóið ætla ég að minnsta kosti að gera eina flatböku sem er hlaðin sjávarréttum. Og með þessu er maður auðvitað með gott rauðvínsglas.

Eins og ég nefndi áður þá hef ég bloggað oft áður um flatbökuævintýrin í eldhúsinu mínu: Hérna er ein með kartöflum, önnur með humri og þistilhjörtum - alveg geðveikt góð! Ég hef nokkrum sinnum grillað flatbökur, eitt sinn fyrir nokkra verðandi sálfræðinga og svo var þessi elduð á grillinu vorið 2009. Svo hef ég prófað að steikja pizzur - pizza fritta, þessi steikta útgáfa er líka gómsæt sem og Calzone eða hálfmánalagaflatbaka. Svo gerði ég þessa seint haustið 2009. Þannig að þetta er ekki í fyrsta sinn sem ég blogga um flatbökur - það er alveg ljóst!Maður verður bara aldrei þreyttur á flatbökum.

Fantagóðar flatbökur á föstudagskvöldi. Allt rímar í vikulok!

Allavega ... snúum okkur að matnum. Fyrst var að gera deigið. Útí 300 ml af ylvolgu vatni er sett 2 tsk þurrger og 30 g af sykri eða hunangi . Blanda saman vatninu, gerinu og sykri og leyfi gerinu að vakna - þá freyðir svona ofan á vatninu - tekur svona 10-15 mín. 400-600 gr. hveiti er er sett í skál og saltið og olíunni blandað saman við. Mikilvægt er að leyfa gerinu að vakna vel og rækilega og ekki setja saltið þarna úti - þar sem saltið hamlar aðeins gerjunarferlinu. Blanda vatninu svo hægt saman við hveitið þar til það verður að góðum deigklump. Það er mikilvægt að hræra deigið vel - þannig hefast það mikið betur og bragðast líka betur. Ég vil að deigið dúi vel undan fingri og þegar áferðin er þannig að deigið jafnar sig hratt þegar maður ýtir fingri í það breiði ég viskastykki yfir skálina og leyfi að hefast - eins lengi og maður hefur tíma. Deigið er nóg í tvær pizzur.

Sósan var einföld - og átti bara að liggja í bakgrunni til að leyfa kjötinu og sveppunum að njóta sín. Dós af góðum niðursoðnum tómötum sett í pott, væn skvetta af balsamic ediki, tómatpure, sykur, salt, pipar. Done! (eins og Gordon Ramsey segir í lok allra uppskrifta sinna)

Fyrir þá sem lásu áramótafærsluna mína þá má sjá að ég var með bæði önd, risotto, aspas og dádýrshrygg í matinn. Og ég átti fullt afgöngum. Þeir enduðu allir á flatböku þann 2. janúar.

Flatbaka með þunnt skorinni andabringu, aspas og risottohnoðrum.

 

Flatbaka með þunnt skornum dádýrshrygg og gæsafitugrilluðum kartöflum. OMG. 

 

Í kvöld var ég svo - í anda manifestósins - með ljúffenga sjávarréttarpizzu, auk annarra. Raðaði niðursoðnum túnfisk, rækjum og síðan ansjósum á flatbökuna ásamt niðurskornum rauðlauk og kapers. Síðan ost auðvitað og smávegis af rjómaosti. Ekki gleyma að salta og pipra.

 

Síðan gerðum pizzuna sem Villi sonur minn vildi fá - með skinku og sveppum. Og að lokum Quattro Stagione sem er sígíld flatbaka með skinku, þistilhjörtum, ólívum og sveppum. Ljúffeng.

 

Við gerðum þessa fyrirtaks hvítlauksolíu; settum í blandara - 6-8 hvítlaukrif og bolla af olíu. Þeytt saman og maður fær þessa dásamlegu ilmríku grænu kraftmiklu hvítlauksolíu. Hvílík kjarnorkuhvítlauksolía. Með matnum nutum við víns frá Spáni, Pata Negra sem er Tempranillo vín frá því 2004. Þetta er vín sem er dökkt og heldur þykkt í glasi, ilmar af sólberjum og jafnvel smá leðri. Á bragðið dökk ber - fyllir munnin ágætlega með góðu eftirbragði.  

 

Bon appetit! 

13. janúar: Gómsætur ofnbakaður lax með austurlenskum áhrifum, hrísgrjónum og salati

Lífið heldur áfram sinn vanagang. Það er ótrúlegt hvað tíminn líður alltaf hratt. Mér finnst vikurnar hreinlega þjóta áfram næstum því án þess að maður taki eftir því. Seinast þegar maður leit upp voru nokkrar vikur í jól. Núna eru þau liðin tíð. Og janúar að verða hálfnaður. Dísus. 

Þennan rétt hefur eiginlega konan mín gert að sínum. Ég hef áður bloggað um heldur keimlíkan laxarétt um sumarið 2008 þegar við bjuggum hjá foreldrum mínum áður en við fluttumst til Svíþjóðar. Þá var sósan aðeins öðruvísi og laxinn fór á grillið. Þessi réttur var vissulega einfaldur - var undirbúinn á 5 mínútum og svo var restin bara að bíða eftir því að hann yrði tilbúinn. 

Þeir sem fylgjast með blogginu mínu sjá að ég oft með lax á boðstólnum. Ástæða þess er einföld - það er besti fiskurinn sem hægt er að kaupa ferskan hérna á meginlandinu á viðráðanlegu veðri. Það er ekkert óvenjulegt að borga 250-300 SEK fyrir lúðu eða skötusel. Fiskmeti er lúxusfæða á þessum slóðum. Auðvitað er hægt að kaupa hann frosinn frá Findus í búðunum en í mínum bókum fær sú vara alger falleinkunn. Frosinn fisk er hægt að fá frá "fiskbílunum", sem ég hef skrifað um áður en það verður líka að teljast munaðarvara.

13. janúar: Gómsætur ofnbakaður lax með austurlenskum áhrifum, hrísgrjónum og salati 

 

Fyrst var að gera sósuna - eða marineringuna sem laxinn var eldaður í. 50 ml af soyasósu, 25 ml af teriyaki sósu, 2 msk af Mirin ásamt 2 tsk af sykri var sett í pott og hitað upp að suðu og soðið niður um þriðjung. Eldfast mót er penslað með smávegis jómfrúarolíu. Laxinn er þveginn og þurrkaður og síðan settur í eldfast mót. Sósan er hellt yfir fiskinn, saltað og piprað og að lokum er sesamfræjum stráð yfir.

Sett inn í forhitaðan ofn, 180 gráður, og eldaður í 20 mínútur þar til hann er eldaður í gegn. Þegar tilbúinn var nokkrum niðurskornum steinselju laufum sáldrað yfir. Auðvitað hefði kóríander verið betri en því miður var hörgull á því í ísskápnum mínum. Suðum basmati hrísgrjónum skv. leiðbeiningum og bárum fram með auk ljúffengs einfalds salats.

Með matnum var í boði smávegis hvítvínstár. Ég hafði keypt þessa flösku, Fleur de Cap Unfiltered frá því 2009. Smakkaði aftur nýverið Chardonnay-ið frá þeim sem var ansi ljúffengt vín. Þetta vín er jöfn blanda af fjórum ólíkum þrúgum, chardonnay, sauvignion blanc, semillion og síðan viognier. Þetta er ansi kröftugt vín - ilmar af ávöxtum, ferskt á bragðið, þétt og aðeins smjörkennt ansi bragðmikið. Þetta var ágætis vín sem passaði vel með matnum. 

 

Bon appetit! 

11. Janúar: Indverskt grænmetiskarrí með hrísgrjónum, pappadums og gómsætu salati

 Jæja, vinnan við manifestóið heldur áfram. Núna var það bróðir minn sem stóð vaktina í eldhúsinu og á allan heiður af matargerð kvöldsins. Ég var meira að segja heldur latur við fráganginn. Á meðan hann stritaði yfir hlóðunum var ég í skvassi. Þó mér finnist ótrúlega gaman að elda þá er vissulega ágætt að taka sér leyfi af og til og láta aðra um verkin. 

Pappadums telst seint til hollustu fæðis en við erum alveg hætt að djúpsteikja brauðin til að þau blási út. Núna skellum við þeim bara í örbylgjuofninn í hálfa mínútu - vissulega þenjast þau ekki alveg út eins og þegar maður djúpsteikir en mér finnst maður ekki tapa neinu í bragðinu. Kannski aðeins í áferðinni.

En víkjum nú að rétt dagsins.  

11. Janúar: Indverskt grænmetiskarrí með hrísgrjónum, pappadums og gómsætu salati 

Byrja á að skera eggaldin í tiltölulega þykkar sneiðar, leggja þær á húsbréf og salta á báðar hliðar. Með þessu er hægt að særa út umframvökva og biturt bragð. Sneiða svo lauk og skera 4-5 hvítlauka og ca. 3-4 cm af engifer smátt. Skera kúrbít og rauða papriku í teninga. Laukurinn steiktur í smjöri eða olíu (helst smjöri) á vægum hita þar til hann tekur smá lit og þá er engifer og hvítlauk bætt út í og steikt í um mínútu. Eftir það bæta við kúrbítnum – salta og pipra vel.

Bæta síðan við eftirfarandi kryddum: Nýmöluðum kardimommum, cumin, kóríander, túrmerik og kanil. Kryddunum leyft að vakna í potti áður en 2 bollum af jógúrt er bætt út í – hræra vel og gæta þess að ná kryddum sem mögulega hafa fests við botn pottsins. Eftir um 1-2 mínútur hella einni dollu af kókosmjólk og örlitlu grænmetissoði saman við.

Á meðan rétturinn mallar eru eggaldinsneiðarnar grillaðar í ofni á báðum hliðum. Þegar þær hafa tekið á sig lit eru þær teknar út, skornar í teninga og bætt út í réttinn ásamt papriku-bitunum. Smá skvetta af matreiðslurjóma og um teskeið af sykri og svo öllu leyft að malla saman í amk 20 mínútur á lágum hita. Ef sósan hefur þykknað á þessum tíma er tilvalið að bæta rjóma til að jafna og milda bragðið eða vatni af sósan er of sterk – passið að fara varlega þegar auka-vökva er bætt út í því að með of miklum vökva er hætta á að talsvert af bragðinu tapist (í indverskri matargerð er mjög viðkvæmt krydd-jafnvægi sem auðvelt er að raska).

Borið fram með hrísgrjónum ásamt pappadums og þessu einfalda salati; klassískt lauk- og tómatsalat með steinselju með einfaldri olíu/ediks vinagrettu, salt og pipar.

 

Bon appetit. 

10. janúar: Steinbíts- og smálúðufiskibollur með hvítlaukssósu, kartöflum með dilli og salat

Núna er aftur kominn virkur dagur. Og þá vík ég aftur að manifestóinu - það þýðir ekkert að gefast upp strax þrátt fyrir smá frávik strax á fimmtudaginn í seinustu viku. Og á mánudögum er löng hefð fyrir því að hafa fisk. Þetta auðvitað góður vani á mörgum íslenskum heimilum. En það er enginn kúltur fyrir þessu í hérna í Svíþjóð. Það er meira að segja svo að hérna í á Skáni tíðkast það að loka fiskbúðum á mánudögum enda oft um hráefnafæð á þessum dögum að því að mér skilst á kaupmönnunum. 

Anthony Bourdains sagði í bók sinni The Kitchen Confidentia "that you should never order fish on a monday" og gaf síðan góðan skýringu á því. Það væri vegna þess að sá fiskur hafði verið pantaður inn vikuna á undan og væri því orðin gamall. Auðvitað var hann að ræða um veitingastaði en það kæmi mér ekkert á óvart ef þetta ætti einnig við um margar fiskbúðir á meginlandinu. Á Fróni er þetta auðvitað ekkert vandamál. Góður fiskur er vaninn ekki undantekningin. 

 

 

Ég átti fisk í frystinum sem ég gat tekið út. Átti eitt ræfilslegt smálúðuflak sem hefði ekki dugað upp í nös á ketti en ásamt nokkrum bitum af steinbít varð þetta nóg í máltíð fyrir fjölskylduna. Steinbítur er ógurlega ljótur fiskur og var ásamt skötuselnum lengi vel hent aftur í sjóinn ef einhver sjómaður var svo óheppinn að fá þessa skepnu á línuna hjá sér. Þetta þykir matfiskur góður - en ég verð að segja að ég kann betur að meta skötuselinn! Hann er jú humar fátæka mannsins (þó kostar hann hvítuna úr augunum). Myndina fékk ég lánaða af heimasíðu Sævars Þórs Ásgeirssonar - vona að hann fyrirgefi mér lánið.

 10. janúar: Steinbíts- og smálúðufiskibollur með hvítlaukssósu, kartöflum með dilli og salat

Að gera fiskbollur er einfalt. Ég var með um 700 gr af fiski sem ég setti í gegnum hakkavél, síðan einn og hálfan lauk, 2-3 hvítlauksrif, nóg af salti, sítrónupipar, kúfaða skeið af grófu dijon sinnepi, 3 egg og kannski rétt rúman bolla af hveiti. Síðan er bara að hita blöndu af smjöri og olíu á stórri pönnu og þegar hún er orðin heit - byrja að steikja fiskibollur. Steikja við miðlungshita þar til gullinbrúnar á öllum hliðum og steiktar í gegn. 

Borið fram með soðnum kartöflum og þegar tilbúnar, 1 msk af olíu hellt yfir og saxað ferskt dill. Gerðum einnig gott salat - með grænum laufum, rauðri papríku, tómat, rauðlauk og smávegis af fetaosti. 

Með matnum var ég með sömu sósu og gerði með laxinum. Hún var svo ári góð að það var ekkert úr vegi að endurtaka leikinn. 3-4 matskeiðar af létt creme-fraiche, 2 tsk af hvítlauksolíunni góðu, safi úr hálfri sítrónu, salt og pipar eftir smekk. 

Bon appetit.  

The DEATH STAR of all Cheese burgers:Magnificent moose burger with mature cheddar, homemade garlic aioli and caramellized onions!

 

This blog will be in English - in the sovereign tongue of the mighty English language. Let's hope it holds the adjectives and nouns necessary to decribe this wonder that was our supper this so very cold and dark evening of the seventh of January of the new year of 2011. One might ask - why convert from your native tongue, the beautiful Icelandic language, a language of utter beauty and vocal clarity. The answer is easy!

It is to try to win at least two T-shirts from the Burger and Cheese Society of America. Some might find this quest a meager one - but I find it quite worthy - and worthy of at least .... at least two T-shirts branded in the grandiose name of the Society. In this I will succeed - of that I am sure! 

The minced moose came from one of my good neighbours who is a hunter. He is an ex-marine in the Swedish army and learned to hunt from his father. They have been hunting the grounds in Sweden's Smålands were this fall he got three moose. Moose are large creatures. Every animal has 200-300 kg of meat on them. That means a lot of meat....meat! For us lucky neighbours this means scraps. And not just normal scraps - really good scraps! We got some innerthigh, minced shoulder and some other cuts. Gustav and Ulrika - thanks for a wonderful meal!

The DEATH STAR of all Cheese burgers: Magnificent moose-burger with mature cheddar, homemade garlic aioli, portobello mushrooms and caramellized onions!

 

First things first! Usually the first things are the most important - this one isn't so. Pour a cold glass of beer and a small glass of Macallan 12 year old single malt Scotch and contemplate how awesome this meal is going to be! And it will be - the beer and scotch are just complementary!

Well - second things seconds. Slice down a couple of red onions. Warm some garlic oil in a pan and throw in the onions and fry over a low-medium heat - careful not to brown or burn the onions. We want them soft, sweet and savory. After 8-10 minutes add a tablespoon of golden syrup and cook for a minute. And then add 2-3 tablespoons of good balsamic vinegar. Bring to a boil and then boil down to a concentrate. Season and when ready set aside and keep warm.

Cut 3-4 portobello mushrooms into medium size squares. Fry over low heat in some garlic oil. Season with some salt and freshly ground black pepper. Set aside but keep warm.

 

Made some homemade ailoi - which is a just fancy name for homemade mayo! But it is more fancy than mayo - I promise! First squeeze two garlic cloves in a bowl (usually just one clove of garlic is required but I wanted it too be more pungent), add a heaped teaspoon of good Dijon mustard (Edmond Fallot for example), and one yolk from an egg of a happy chicken. Whisk. Add at a steady but sumptle stream of olive oil while whisking constantly and incorporating the oil in the emulsion. If you whisk this will work - if not you will have goo - probably delicious but goo at the most! Season with salt and pepper!

 

For the burgers I had some good moose meat - from the shoulder. The moose is a rather lean creature and has a rather low fat concentration. Fat in the meat of the burger is as important as the fat in a good sausage! So I added some ground pork (24% fat). I had a ratio of eighty percent minced moose (fat about 8%) and the rest ground pork. Mix thoroughly together. Form into patties and season generously with salt and pepper. Wait for the grill to warm up. If you are impatient - have a cold beer out in the cold weather. It eases the wait and you gain perspective.

 

Fire up the grill - even though it is in the midst of winter (the heaviest winter in the south of Sweden ever recorded). There is something cool (both literally and figuratively) about grilling in the snow. When the grill is hot place your burgers on the grill. After a few minutes turn them and place thick slices of mature cheddar cheese on the burgers and cook 'till the cheese has melted. 

 

Serve with some homefries. Now some say that homefries fade in comparison to the fast food ones. I am not one of those "somes". The key to a succsesful homefry is the double fry! Cut good quality potatoes into fry-looking strings. Heat your oil. To check when it is ready it is easiest to use a thermometer - the temprature you are looking for is around 190 degrees Celsius. You can also put one fry in in the beginning - if it sizzles you ready to roll. Be careful not to overheat your oil - unless you want to invite the members of the fire department for dinner!

 

Now some might argue that the best beverage for a burger would be beer for the grown-ups and soda for the younglings. But for a meal of this caliber I thougt that a bottle of red wine would be in order and in hindsight this was not a mis-judgement! I popped the cork of an Italian wine - Monte Garbi Ripasso from 2008. It is made from a blend of three grapes, mostly Corvina in the region outside Venice. I found this to be an enjoyable wine, scents of dark fruit, rather delicate and dry on the tongue. Went really well with the burger. 

 

Back to the burger; The death star of all cheeseburgers! It was made in the following manner. French dijon on the bun, then the portobello mushrooms, placed the tomatoes next, then rocket leaves. Now for the burger - dripping with chedder cheese, caramellized red onions on top and then close the deal with a bun spread with garlic aioli. Holy moly! Biting into this was a dream - an adventure for the tastebuds. I urge you to try it!

 

Bon appetit! 

 

6. janúar: Penne Pasta með ofngrilluðum laxi, tómötum og blönduðum kryddjurtum með heitu baguette - er manifestóið strax fokið?

Það var talað digurbarkalega um manifestó, af undirrituðum, í seinustu færslu. Þar bar á miklu tali um grænmetisrétti einn daginn og svo fiskrétti hinn. Hérna varð ég strax að brjóta reglurnar ... Maður er ekki betri maður en þetta?!? En skýringarnar eru ágætur (að mínu mati); Reglur tengdamóður minnar um nytsemi vógu hærra en skráð, þó ekki þinglýst, manifestóið. Maður verður að vera nýtinn. Ísskápurinn var fullur af afgöngum frá því kvöldinu áður. Og maður getur ekki hent afgöngum - slíkt gengur á móti góðum lögmálum. 

Þannig að úr varð að reyna að samtvinna manifestóið um grænmetis- og fiskrétt í einn og sama réttinn. Og úr varð þessi uppskrift. Ég reyndi að blanda saman eins miklu grænmeti í réttinn og unnt var á skömmum tíma! Þið kannski prófið þetta sjálf. Eftir á að hyggja hefði þurft að sæta réttinn aðeins með sykri eða skvettu af tómatsósu. Þið dæmið sjálf!

 6. janúar. Penne Pasta með ofngrilluðum laxi, tómötum og blönduðum kryddjurtum með heitu baguette - er manifestóið strax fokið út um veður og vind?

Byrjum á því að saxa niður kryddið - þá verður svo góð lykt í eldhúsinu. Ilmurinn af skornu basil, steinselju og pipruðu klettasalati fyllir vitin! 

 

Eins og fram kom í seinustu færslu voru laxmedalíur eldaðar á miðvikudagskvöldið. Það varð talsverður afgangur - og slíkt verður að virða. Ofar tíðræddu manifestói. Vona bara að ég standi mig betur í næstu viku... sjáum til!

 

Fyrst var að steikja einn smátt skorinn rauðlauk og 3-4 hvítlauksrif í olíu á heitri pönnu. Síðan var einum stórum niðurskornum tómat bætt samanvið og saltað og piprað. Steikt um stund. Þá var að bæta handfylli af steinselju, basil og klettasalati, smátt skornu á pönnuna og steikt þar til það hefur aðeins koðnað niður. Síðan var laxinum bætt við á pönnuna ásamt einum bolla af grænmetissoði. Saltað og piprað. 

 

Pastað soðið eftir leiðbeiningum í ríkulega söltuðu vatni þar til al dente. Vatninu hellt frá og pastanu bætt saman við sósuna. Parmaosti sáldrað yfir, ásamt aðeins meira af salti og pipar. Borið fram með smávegis brauðhleif og góðu salati og kannski hvítvínstári.

Bon appetit! 

Manifestó fyrir janúarmánuð og syndaaflausn á nýju ári: Ljúffengir fiskréttir og gómsætir grænmetisréttir!

Þetta er búið að vera endalaus veisla! Ég hef reynt að gera grein fyrir þessu á blogginu mínu og held að það hafi tekist ágætlega. Lesendur hafa kannski tekið eftir að það hefur verið eldað - eldað og aftur eldað síðastliðnar vikur! Og ekkert léttmeti hefur verið á borðum svosum - enda engin venja að gera svo - það hefur verið notað smjör og rjómi og jafnvel gæsafita og allt sem er gott í lífinu.

Núna verður blaðinu snúið við. Í janúar - í byrjun nýs árs verður það hollt og gott! Það verður þemað. Ekki að ég er að hugsa sérstaklega um neitt megrunarfæði - verði það aukaverkun af þessu öllu - þá er það gott og blessað. En eftir þvílíkt og annað eins kjötát undanfarnar vikur verður að prófa eitthvað nýtt. Og vonandi verður það gott - og vonandi hollt. 

Ég vaknaði á Nýársdagsmorgun með þessa hugmynd. Manifestó fyrir janúar! Að elda 16 grænmetisrétti og 16 fiskimáltíðir! Talnaglöggir munu strax sjá að þessi aðferð mun seint ganga upp þar sem mig hreinlega skortir daga til að afgreiða allt þetta. Nema þá að eldað yrði tvisvar á dag. En það er nú vart raunhæft. Ég á jú að heita að vera í vinnu á daginn! Þannig að eftir smávægilegar breytingartillögur á manifestóinu mínu var ákveðið að þetta verkefni yrði einskorðað við virku dagana. Þannig að hérna kemur manifestóið fyrir janúar....bíddu aðeins....það þýðir þó ekki að það má ekki slæða inn einstaka syndum á milli. Maður verður að hafa nammidaga? - fá að draga inn andann af og til - annars springur maður bara á limmunu.

Ókei ... víkjum aftur að Manifestóinu. 

Fiskmáltíð annan hvern dag. Og hinn daginn einhvers konar grænmetismáltíð!  

Manifestó fyrir janúarmánuð og syndaaflausn á nýju ári: Ljúffengir fiskréttir og gómsætir grænmetisréttir!

Ég náði ekki að taka ljósmyndir af fyrstu tveimur máltíðunum, en mun reyna að gera það í framtíðinni. 

3. Janúar: Skötuselur í tamarindtómatsósu (indversk stemmning) með hrísgrjónum og salati.

Þrjú hvítlauksrif, 6 cm af engifer - bæði smáttskorið steikt í olíu þangað til gljáandi. Bætti síðan saman við 2 rauðlaukum skornum í sneiðar (hringi). Salt og pipar og steikti þar til mjúkt. Síðan setti ég matskeið af tamarind paste, teskeið af kúmen og kóríander og síðan hálfa teskeið af chilli og sterkri papriku. Steikt í 2 mínútur til að vekja kryddin. Síðan tvær dósir af tómötum, jafnmikið af vatni, 2 fiskikraftsteninga og síðan nokkrar skvettur af tómatsósu (ekki segja neinum frá því að ég hafi notað tómatsósu). Soðið upp. Síðan var skötuselnum, skornum í nokkuð stóra bita, bætt útí og soðið í nokkrar mínútur í sósunni. Það má í raun slökkva á hitanum þegar fiskurinn er settur útí. Borið fram með basmati hrísgrjónum og blönduðu salati.

4. janúar. Rússnesk rótargrænmetissúpa með heimagerðu gerlausu brauði

Skera rótargrænmeti – kartöflur, sætar kartöflur, gulrætur, nípur – í bita ásamt stórum lauk. Steikja í smjöri þar til laukurinn er orðinn glær. Bæta við a.m.k líter af grænmetis eða kjúklingasoði, smátt skorni steinselju og örlitlu múskati. Leyft að malla í 30 mínútur eða þar til allt grænmetið er orðið mjúkt. Á meðan súpan mallar steikja kál í smjöri þar til það mýkist. Mauka súpuna með töfrasprota og bæta svo kálinu við og því leyft að malla með í 10 mínútur. 

5. janúar. Laxamedalíur með hvítlaukssósu, bakaðri kartöflu og haloumi salati

Ég keypti heilan lax og skar hann í þykka þverskorna í bita. Auðvitað er hægt kaupa steikurnar skornar í sneiðar - en það er oftast miklu dýrara. Ég er þegar kominn með plön fyrir afganginn. Nánar um það síðar. Til að útbúa steikurnar má gera það eins og sést á þessum myndum. 

 

Byrja á því að leggja sneiðina fyrir framan sig og reyna að pilla beinin úr steikunum. Þau liggja í miðjunni auðvitað - og þau er vonlaust að fjarlægja án þess að eyðileggja bitann. En hin sem liggja klukkan 10 og klukkan 2 (ef maður ímyndar sér stykkið eins og klukku) og þau er auðvelt að plokka út. 

 

Svo er að fjarlægja hrygginn, skera í hringum hann, og klippa hann síðan út. Einnig þarf að fjarlægja himnuna sem snýr að kviðarholinu og bein sem kunna að liggja þar að. 

 

Síðan er ekkert eftir nema að vefja fisknum saman og binda fast með snæri svo hann opni sig ekki við eldun.  Saltaður og pipraður. Síðan penslaði ég hann með hvítlauksolíu; heill hvítlaukur flysjaður og maukaður með töfrasprota saman við bolla af jómfrúarolíu. Kreisti einnig smávegis af ferskum sítrónusafa yfir. Steikt upp úr smjöri/olíu á báðum hliðum í 1-2 mínútur á hvorri hlið og svo sett í eldfast mót og bakað í rúmlega 10 mínútur við 200 gráðu hita þar til eldað í gegn. 

 

Gerði síðan hvítlaukssósu til að hafa með fisknum. 1 dós af léttum creme fraiche, salt, pipar, sítrónusafi úr hálfri sítrónu og síðan 2 msk af hvítlauksolíunni sem ég hafði búið til.  

 

Borið fram með bökuðum kartöflum og haloumi salati. Blönduð græn lauf, smátt skorin papríka, rauðlaukur og svo steinselja og síðan nokkrar sneiðar af grilluðum haloumi osti.

Með matnum drukkum við ljómandi gott hvítvín frá Suður Afríku, Fleur du Cap Chardonnay frá 2009. Þetta er hreint út sagt afbragðs gott hvítvín. Fallega gult í glasi. Ilmar af sítrus ávöxtum. Á tungu er það heldur ljúft, kröftugur ávöxtur, sítrónukeimur og mjúkt eftirbragð. Passaði alveg fyrirtaks vel með matnum.  

 

 Bon appetit!

 

Áramótaveislan: Appelsínugljáð andabringa og langeldaður dádýrshryggur með öllu tilheyrandi og creme brulée í dessert. Gleðilegt ár!

Þetta er búið að vera ágætis ár. 2010. Og núna er það liðið og nýtt ár gengið í garð. Það er búið að vera mikil veisla núna yfir hátíðirnar eins og ég hef reynt að greina frá á blogginu mínu. En þannig er það nú hjá flestum. Í janúar byrjar maður eins og venjulega að hugsa aðeins meira um línurnar og hollustuna. Maður er eiginlega komið með upp í kok af veislumat. Ég ætla nú samt að greina frá veislunni áður en ég sný við blaðinu. Er með smá áform í gangi sem ég greini frá í næstu færslu. Eða þar næstu - sjáum hvað áramótaheitið heldur lengi!

Foreldrar mínir flugu til Íslands á gamlársdagsmorgun. Við keyrðum þau niður á lestarstöð og það var sárt að sjá þau fara. Það hefði verið gaman að hafa þau með á gamlárskvöld hérna hjá okkur. Við hittum þau aftur eftir nokkrar vikur. Við eigum stefnumót á Skihotel Speiereck í Austurríki. Þar ætlum við að fara í fjórða skiptið og renna okkur á skíðum. Það verður frábært - eins og alltaf. Fyrir þá sem vilja gista á heimilislegu og góðu skíðahóteli í Ölpunum endilega kíkið á heimasíðuna þeirra Dodda og Þurýjar - sjá hérna. Frábær stemming á hótelinu þeirra. Mér líður alltaf eins og ég sé að koma inn á annað heimili!

Annars breyttust plönin okkar fyrir áramótin ansi mikið á gamlársdag. Ég frétti af góðum kollega sem hafði engin áform um áramótin og við buðum honum í mat. Síðan hættu nágrannar okkar, Gustav og Ulrika, við að aka upp í sumarhúsið sitt í Smálöndunum og við ákváðum að borða saman. Veislan stækkaði og dafnaði á síðasta degi ársins og það þótti mér skemmtilegt. Gustav veiðir mikið og lagði til þennan dádýrshrygg sem var felldur rétt fyrir utan Hässelholm. 

Áramótaveislan: Appelsínugljáð andabringa og langeldaður dádýrshryggur með öllu tilheyrandi og creme brulé í dessert. Gleðilegt ár!

  

Að elda öndina var einfalt. Bringurnar voru teknar úr umbúðum, þvegnar og þurrkaðar og síðan látnar standa og þorna rækilega áður en þær voru steiktar. Það tryggir af húðin/fitan verður stökk og knassandi þegar hún steikist. Steikt úr smá olíu, fyrst með húðina niður. Tvær mínútur á hvorri hlið. Fært yfir í eldfast mót og síðan penslað með appelsínuhunangsgljáa. Hann er einfalt að gera. Tvær msk af olíu, safi úr tveimur appelsínum og þrjár matskeiðar af lífrænu hunangi hitað í potti. Penslað á bringurnar í þykku lagi. Bakað í ofni þar til að kjarnhiti fer í 82 gráður. Látið standa í 15 mínútur eftir að bringurnar voru teknar úr ofninum. 

 

Dádýrið hafði ég í hyggju að langelda. Dýrið hafði verið fellt snemma á tímabilinu og var því ansi magurt og því tók ég á það ráð að spekka það með beikoni. Kryddaði það síðan með rósmaríni, salvíu og timiani og síðan með hvítlauk frá Lautrec í Frakklandi sem ég keypti í Frakklandi þegar við vorum þar á ferðinni síðsumars. Hvítlaukur frá þessum bæ þykir vera einn sá besti í heiminum. Þessi hvítlaukur er í raun aðeins bleikur, mildari og sætari en hvíti frændi þess. Aðeins hvítlaukur frá þessum bæ má bera þetta nafn og hefur þessi vara verið sæmd titlinum Prince des Condiments sem ku vera flottur titil að bera - meira að segja fyrir hvítlauk. Hann er alltént ofboðslega bragðgóður. Svíar rækta einnig tegund af rósahvítlauk sem er ansi góður, frá Hammenhög á Österléni. Ég notaði heilmikið af hvítlauk - allavega 2-3 lauka sem ég dreifði yfir kjötið. Það var síðan pakkað inn í álpappír og eldað við 150 gráður í tvær klukkustundir. Látið standa í 30 mínútur áður en það var skorið niður. Eftir á að hyggja hefði ég átt að elda það við aðeins lægri hita til að hafa það aðeins rauðara. En bragðið var ótrúlegt og kjötið var meyrt og gott. 

 

Ég hafði verið það forsjáll á aðfangadag að frysta hluta af rauðvínssoðsósunni áður en ég fór að smakka hana til og bragðbæta. Þannig átti ég fantagóðan rauðvínslambafond sem grunn til að nota með kjötinu í kvöld. Þetta var svo mikið að það var ekkert mál að kljúfa það niður í tvo potta og gera tvær ólíkar sósur, aðra til að hafa með öndinni og svo hina til að hafa með dádýrinu. 

 

Eins og kom fram í jólafærslunni var sósan gerð frá grunni, Fyrst brúnaði ég 2 kíló af lambabeinum. Síðan var grænmetið skorið gróft niður; 2-3 gulrætur, 2-3 sellerístangir, einn stór laukur, nokkur hvítlauksrif - sett í pott ásamt nokkrum lárviðarlaufum, piparkornum, salti og steikt í nokkrar mínútur þar til mjúkt og síðan er beinunum bætt saman við og öllum safa sem fylgir. Vatn bætt í þannig fljóti yfir. Soðið upp og skumminu er síðan fleytt af eftir bestu getu. Leyft að sjóða góðan dagpart með lokið á. Soðið var síðan síað og soðið niður kannski um helming. Þá var einni rauðvínsflösku hellt í annan pott og soðin niður til helmings og þá var soðinu bætt saman við saman við. Þykkt með smjörbollu. Þarna var staldrað við og sósunni deilt í tvo potta. Sósan sem var höfð með öndinni fékk safa úr tveimur appelsínum, smá rjóma, og síðan vænum hluta af því sem rann frá öndinni. Sósan sem var höfð með dádýrinu fékk smá rifsberjasultu, rjóma, pipar og svo allan vökva sem rann frá dádýrinu.  

Með matnum vorum við með gott meðlæti. Grillaði grænan aspas á grillpönnu og bar fram með rifnum parmaosti og salti og pipar. Bróðir minn var settur í að útbúa kartöflurnar. Þær voru flysjaðar, soðnar í söltuðu vatni í sjö mínútur og síðan var vatninu hellt frá og kartöflurnar færðar í eldfast mót. Velt upp úr nokkrum matskeiðum af bræddri andafitu, saltað og piprað og bakað í ofni í hálfa klukkustund þangað til að þær eru gullinbrúnar og fallegar. 

 

Gerði einnig risotto bragðbætt með tveimur ofnbökuðum hvítlaukum:  Tveir litlir laukar, ein sellerí stöng eru söxuð niður smátt og steikt á pönnu upp úr smá smjöri í smá jómfrúarolíu. Þegar grænmetið er búið að svitna aðeins á pönnunni eru 400 gr af Carneroli hrísgrjónum sett útí og hituð með grænmetinu. Hrært stöðugt. Þegar grjónin verða aðeins gegnsæ við jaðrana er 1 stóru hvítvínsglasi hellt útá og hvítvínið soðið niður yfir meðalhita. Hrært stöðugt. Lyktin á þessum tímapúnkti er dásamleg. Þarna fara hrísgrjónin að losa út sterkjuna sem er í þeim og við þurfum stöðugt að vera að bæta heitu soði yfir - sjóða svo niður - hræra stöðugt þar til grjónin eru orðin aldente - sem þýðir að það er smá bit í miðjunni á þeim. Þetta tekur um 15-20 mínútur.

5-7 mínútum áður en risottoið er tilbúið er tveimur heilum hvítlaukum bætt saman við. Þá þarf að undirbúa á eftirfarandi hátt. Setja í álpappír, smá olía yfir og síðan skvettu af hvítvíni og salta. Loka álpappírnum alveg og baka í 40 mínútur við tvöhundruð gráður. Tekið úr ofnum og leyft að kólna nógu mikið svo unnt sé að handleika laukinn án þess að þurfa eyða gamlárskvöldi á bráðamóttökunni vegna brunasára. Þá er hvítlaukurinn kreistur úr pappírnum, lungamjúkur og ilmandi. Hrært saman við hrísgrjónin. Smakkað til og saltað og piprað ef þarf.

Þegar risottoið er tilbúið er 70 gr af rifnum parmesanosti og smásmjörklípu hrært saman við og látið standa í 2 mínútur - þetta verður til þess að það þykknar upp vegna ostsins og verður gljáandi  af smjörinu. Svo er því hellt í skál og borið fram sem meðlæti. 

Með matnum drukkum við vín frá Chile. Montes Purple Angel frá því 2007. Við ákváðum að hafa dáldið flott vín á borðum - maturinn bauð upp jú upp á það. Þetta rauðvín er blanda af 92% Carmenere þrúgum og síðan 8% Petit Verdot. Carmenere er einungis ræktað í Chile og tala þeir gjarnan um þetta sem sína þrúgutegund. Hún var þó ræktuð í Evrópu áður fyrr, nánar tiltekið í Bordeaux en varð útdauð í lok nítjándu aldar þegar Phylloxera sýking reið yfir Evrópu og olli gríðartjóni. Þessi þrúga hefur rutt sér til rúms seinustu tuttugu árin og að því er virðist nær einvörðungu í Chile. Þetta er kröftugt vín - fyllir munninn. Heldur þurrt á tungu. Mikið berjabragð og vel eikað. Passaði mjög vel með dádýrinu - hygg að öndin hefði þurft að fá aðeins léttara vín - Pínot? Ekki að ég sé að kvarta. Þetta var fantagott!

 

Í eftirrétt gerði ég Creme Brulee. Þetta er alveg fyrirtaks eftirréttur. Hann þarf að gera fyrirfram þar sem hann þarf að vera í kæli í nokkra tíma áður en hann er borin fram. Ég gerði fyrir 12, enda með fullt hús gesta. Fyrst var að setja 600 ml af rjóma í pott ásamt fræum úr tveimur vanillustöngum og síðan stangirnar sjálfar. Hitað upp að suðu - þó ekki leyft að sjóða og síðan látið standa í 15 mínútur til að leyfa vanillu að losa allt bragðið sitt út í rjómann. Á meðan hrærði ég saman 16 eggjarauðum og rúmlega bolla af strásykri. Síðan er rjómablandan síuð saman við, þannig að stangirnar og stærri korn fara ekki í gegn. Gott er að tempra eggjablönduna fyrst með einni ausufylli af rjómanum, þannig kemur maður í veg fyrir að eggjarauðurnar eldist og verði að ommilettu. Síðan er afgangnum af rjómanum hrært varlega saman við. Sett í lítil eldföst mót. Hægt er að losna við allar vatnsbólur af yfirborði búðingsins með því að fara með brennarann eldsnöggt yfir - loftbólurnar hverfa undir eins.

Sett síðan í vatnsbað og bakað við 170 gráðum heitum forhituðum ofni í 25 mínútur. Ég eldaði hluta af mínum aðeins of lengi. Sett síðan kæli í fjórar klukkustundir. Síðan er perlusykri stráð yfir og hann bræddur með brennara. 

Um miðnætti var síðan skálað með Gulu Ekkjunni - Veuve Clicquot Ponsardin Brut, sem er alveg afbragðs kampavín. Það hafði reyndar ekki verið sótt alla leið til Frakklands, þar sem við vorum í sumar, í Champagne. Stærstur hluti þeirra birgða hafði því miður þrotið, þannig að þessa þurftum við bara að sækja á heiðarlegan hátt - í Systemið. Sem var svosvum allt í lagi. Þetta er þurrt eins og nafnið gefur til kynna, brut. Léttur ávöxtur og spriklar á tungunni eins og gott kampavín á að gera. Svona síðla kvöld - sérstaklega gamlárskvöld - rennur nú allt ansi ljúflega niður.

 

Við skutum upp flugeldum eins og Íslendingum einum er lagið. Og gerðum okkar besta. Þetta varð ekki að neinni Reykjavík, en við tókum Svenson allaveganna í nefið! Án alls vafa.

 Bon appetit! 

Taílensk innblásin fiskisúpa að hætti pabbalabba! Smá "hollusta" á milli jóla og nýárs

 

 

Þeir sem hafa verið að lesa bloggið mitt seinustu daga sjá að á boðstólnum hefur ekki verið neitt sérstakt megrunarfæði - fyrir utan auðvitað smúðí-inn sem var í bláendann á seinustu færslu. Svoleiðis höfum við reyndar verið að fá okkur á morgnanna. Og við höfum verið dugleg við að fara í gönguferðir, fara í ræktina, skvass og svoleiðis - Það er full vinna að berjast við þetta áhugamál, sem eldamennskan er! Það var því þörf að hreinsa líkamann og það með góðri fiskisúpu. Og súpa er aldrei betri en á köldum dögum. Og hér er engin skortur á þeim. Þessar myndir voru teknar í morgun.

 

 

 

Við höfum seinasta árið keypt frosinn fisk í gegnum ólíka söluaðila; Fiskbilen, Ishavsexpressen og seinast Hemdeli. Þeir koma á nokkurra vikna fresti og selja talsvert magn í senn og þannig fyllist frystirinn af hinum ýmsu fisktegundum, þorski auðvitað, steinbít, rauðsprettu, skelfiski af ýmsum tegundum. Síðan átti ég meira að segja aborra sem ég veiddi í haust í Danmörku. Það varð því að hreinsa til og þá er kjörið að gera fiskisúpu. Faðir minn er mikill áhugamaður um fiskisúpu og ég viðurkenni að það sem til varð er að nokkru byggt á hugmyndum frá honum!

 

Annars hef ég síðustu vikurnar verið mikið að lesa um matreiðslu fisks og þar hafa Íslendingar það betur en flestir - ókei ... margt er skítt á Fróni - en fiskurinn sem okkur býðst er í algerum heimsklassa. Ferskleikinn og gæðin á hráefninu er skör (mörgum skörum) ofar en það sem manni er boðið upp á hérna. Ég fékk samtal um mitt ár 2009 frá manni sem var að dreyma um að flytja ferskan íslenskan fisk með DHL til ólíkra staða í Evrópu. Ég vona að honum gangi vel með verkefnið sitt. Ég verð fyrstur til að prófa. Annars er hægt að nálgast íslenskan fisk - frosinn hérna á Skáni. Bæði Grimsis.se og islandsfisk.se selja fisk en þeir koma miklu sjaldnar en Svenson.

 

Ég notaði flesta fiskafganga sem ég fann; þorskhnakka, aborrann, steinbítsbita, rækjur og síðan risakrækling. Aborrinn var í næstum heilu lagi (búið að fjarlægja innyflin) og því varð ég að gera að honum. Það var alveg ágætt - bæði fyrir æfinguna og líka að þá átti ég bein og haus í fiskisoð. Og eins og ég hef sagt oft og mörgum sinnum (og ekki bara ég!) - soðið skiptir öllu þegar gera á góðan mat.

 

Taílensk innblásin fiskisúpa að hætti pabbalabba! Smá "hollusta" á milli jóla og nýárs 

 

 

 

Fyrst var að útbúa soðið. Að gera fisksoð er auðveldara en að gera kjötsoð vegna þess að eldunartíminn er miklu styttri og fisksoðið verður ekki betra af því að elda það lengur. 20-30 mínútur er feikinóg. Að öðru leyti eru prinsippin þau sömu og við gerð kjötsoðs. Fyrst að hita olíu í potti, steikja niðurskornar gulrætur, sellerí, lauk, hvítlauk, fennel ef hann er til, í raun hvaða grænmeti sem er. Síðan er bara að setja vatn, salt, piparkorn, kannski lárviðarlauf. Síðan beinagrindina af fiskinum og hausinn ef hann er til taks. Sjóða af krafti í stuttan tíma og síðan sía. 

 

Í bók Rúnars Marvinssonar - Náttúran sér um sína - segir höfundur að maður eigi að fjarlægja tálknin en hvorki Rick Stein í bókinni Seafood  eða Auguste Escoffier í sinni bók nefna neitt slíkt. Þannig að ég var ekkert að hafa fyrir því að fjarlægja þau. En það væri gaman að heyra hvort að fróðir hafa einhverja skoðun á því og myndu deila því hérna með sér á síðunni. 

 

Fyrst var að steikja 4-5 hvítlauksrif, 5-6 cm af ferskum engifer og heilan skarlottulauk í potti og bæta síðan 2 þunnt skornum sellerístöngum saman við og kannski einni niðurskorinni gulrót. Setti síðan kúfaða teskeið af túrmeriki, sterkri papríku og síðan teskeið af muldu kóríander og síðan hnífsodd af chilli. Mikilvægt er að steikja kryddið um stund í pottinum til að vekja það aðeins (losa um olíurnar sem eru bundnar í kryddinum). Salta og pipra. Síðan var að sía fiskisoðið yfir grænmetið í pottinum og láta suðuna koma upp. Síðan var tveimur dósum af kókósmjólk bætt útí - soðið upp aftur og síðan soðið aðeins niður. Súpan þykktist lítillega við suðuna. Saltað og piprað. Súpan fékk að sjóða í klukkustund í rólegheitunum.

 

Fiskurinn er skorin í munnbitsstórabita. Skelfiskurinn er hreinsaður. Fisknum er síðan bara bætt í um það bil sem verið er að færa pottinn fram á borð. Hann eldast á nokkrum mínútum. Síðan er ekkert að gera en að sáldra smávegis af fersku kóríander og steinselju yfir. 

 

Með matnum var ég með heimagerðar baguettur. Kannski fjórir bollar af hveiti, kúfuð teskeið af salti. 25 gr af geri er vakið í 400-500 ml af ylvolgu vatni ásamt 2-3 skeiðum af sykri. Leyft að vakna í nokkrar mínútur. Það freyðir ríkulega. Blandað saman rólega. Ekki er víst að það þurfi að nota allt vatnið. Hnoðað í nokkrar mínútur. Látið hefast í klukkustund. Síðan deilt í nokkra bita. Rúllað

út í ferninga og síðan upp í langa pylsu. Látið hefast aftur í klukkustund. Bakað í 15-20 mínútur. Kippt út í miðjum bakstri og sprautað með vatni til að fá fallega brúna skorpu. 

 

Með matnum drukkum við þetta fyrirtaks hvítvín sem mér þykir ári gott. Ég hef eiginlega ekki bragðað slæmt vín frá þessum framleiðenda. Peter Lehmann er einn af þekktustu víngerðarmönnum Ástrala og hefur verið að gera vín síðan 1947. Fyrst vann hann fyrir önnur fyrirtæki og síðan 1980 hefur hann framleitt vín undir eigin nafni. Ég er eiginlega búinn að drekka mig í gegnum alla línuna frá honum. Allt frá Wildcard upp í Mentor. Í þetta sinn vorum við með Chardonnay vín frá því 2008. Þetta er gott vín - að mér finnst. Þetta er kraftmikið hvítvín. Fallega gult í glasi með góðri fyllingu - og eins og góð Chardonnay eiga að vera - smjörkennt, eikað með góðu sítrusbragði. 

 

Bon appetit! 

 

Þá vil ég þakka lesendum fyrir árið sem er að líða og óska öllum nær og fjær gleðilegs nýs árs! 

 

 

 

 

 

 

Jólauppgjör: Margra daga yfirgengileg matarveisla sem nú er loksins lokið - Og næst gamlárskvöld

Þetta er búið að vera ein allsherjar matarveisla frá hádeginu á Þorláksmessu og þangað til í gær - þriðja í jólum, "afgangadag". Alveg hreint út sagt gengdarlaust jólahald! Maður er næstum því þakklátur fyrir því að þessu sé lokið í bili. Næstum því ... sem betur fer á maður gamlárskvöld eftir.

Bara svona fyrir stemminguna þá skelli ég inn hlekk af youtube sem ég hef verið að spila mikið yfir jólin, þar sem The Maccabees spila uppáhalds jólalagið mitt; Walking in the air úr myndinni The Snowman sem margir þekkja. Yfir fimmtíu listamenn hafa gert coverútgáfu af þessu lagi síðan Peter Auty söng það í myndinni, þá ellefu ára gamall kórstrákur. Flestar útgáfurnar eru heldur slappar - en þessi finnst mér alveg hitta í mark!

 

Við höfum haft það notalegt yfir hátíðirnar. Mamma og pabbi komu til okkar fyrir jólin og verða hjá okkur fram á gamlársdag. Tengdafaðir minn kemur í kvöld í heimsókn - þ.e.a.s. verði fluginu hans ekki frestað fram í það óendanlega. Veðurfarið og aðrar afsakanir eru alveg að gera útaf við ferðalög fólks yfir hátíðarnar. Það er merkilegt að fylgjast með fréttum og sjá hvað lítið þarf að gerast til að allt fari í vitleysu! Nágranni minn þurfti í gær að bíða á Kastrup í sólarhring eftir flugi Iceland Express frá Köben til Keflavíkur - sú var súr á fésbókinni í gær. En þau komust þó á endanum. 

Annars vil þakka lesendum bloggsíðunnar minnar fyrir samveruna hér og færa ykkur mínar bestu kveðjur. Það myndi gleðja mig óskaplega að fá fleiri athugasemdir um uppskriftirnar, hugmyndir, breytingar og betrumbætur. Skál!

 

Jólauppgjör: Margra daga matarveisla nú loksins lokið - Og næst er það gamlárskvöld! 

Á Þorláksmessu vorum við boðin til veislu í Púkagranda 5, heima hjá Jónasi og Hrund og börnum þeirra; Kristni, Hrafnkatli og nýju, gullfallegu stúlkunni þeirra, Heklu Guðrúnu. Þetta er í annað sinn að þau bjóða til veislu á Þorlák.

Og eins og í fyrra var haldið í þann íslenska ósið að borða skemmdan mat; kæsta skötu. Þau gerðu sitt besta til að reyna að drepa ekki gesti og gangandi með því að bjóða einnig upp á kartöflur, rófur og auðvitað hamsatólg. Og til vitnis um að þau eru hjartahlýtt og gott fólk buðu þau einnig upp á dásamlegan plokkfisk. Þetta var virkilega vel heppnuð veisla. Á myndinni sést í Jónas þar sem hann hýrist útí skúr og sýður skötuna. Okei ... ég smakkaði skötuna! 

 

Ég borðaði fyrst kæsta skötu fyrir þremur árum. Þá vorum við boðin til vina okkar í Danmörku, Kristins og Helgu, og þar var í boði vestfirsk skata. Hvílíkt og annað eins! Vanlíðanin við að tyggja sig í gegnum börð og brjósk af kæstri skötu er hvílík að manni líður eins og manni hafi verið drekkt í heitu hlandi af gömlu og styggu en ennþá stöndugu nauti. En með tvo til þrjá bjóra innanborðs og jafnvel tvær skvettur af ákavíti má láta sig hafa ... hvað sem er! 

Og þessa þrautagöngu er ágætt að ganga í gegnum - til að réttlæta þann "decadence" sem koma skal. Er til gott íslenskt orð yfir decadence?

Aðfangadagur - Haldið í hefðirnar. Innbakaður elgur með rauðvínssósu og öllu tilheyrandi

Eins og kom fram í afmælisfærslunni núna nýverið þá ákvað ég að halda í hefðirnar og elda villibráð innbakaða í gullinbrúnu smjördeigi. Við fengum gefins elgsinnanlæri sem ég ákvað að nota í þetta sinn. 

 

Við vorum með tvo forrétti þetta árið. Stundum væri ég til í að borða bara forrétti - þeim er ætlað að kitla bragðlaukana og undirbúa mann fyrir aðalréttinn - en stundum eru forréttirnir bara svo góðir að mann langar eiginlega bara að borða svoleiðis - endalausa forrétti. Kannski geri ég það bara einhvern tíma - hef bara forréttaveislu. Jæja, nóg um það.

 

Fyrst undirbjuggum við graflaxinn. Sjá fyrri færslu, hérna. Fyrst var að hreinsa grafninguna af honum. Síðan var að skera hann næfurþunnt niður. Rista brauð. Setja á disk með nokkrum grænum laufum. Faðir minn, Ingvar, var settur í það að undirbúa graflaxsósu. Hann tók hlutverk sitt mjög alvarlega. Eftir að hafa prófað nokkrar blöndur, var þessi notuð. Einn hlutur dijon sinnep, hálfur hlutur hlynssíróp, 1/4 hlutur olía og síðan mikið af fersku dilli. Smakkað til þangað til að jafnvægi næst. Hvet ykkur einnig til að kíkja á graflaxsósu tengdaföður míns sem kom hérna fram í athugasemdakerfinu. 

 

Seinni forrétturinn var síðan, algjörlega decadent og líka mitt uppáhald (ég gæti borðað miklu meira af þessu); ekta gæsalifur frá Frakklandi. Hef gert þetta nokkur ár í röð, og bloggað um það í hvert einasta skipti held ég! Fyrst var að steikja hvítt brauð upp úr hvítlaukssmjöri. Síðan fois gras du entier (gæsalifrur) steikt í eigin fitu og lögð ofan á. Síðan borin fram með heimagerðri brómberjasultu sem ég bjó til síðast liðið haust. Hvílíkur unaður. Þarna var kæsta syndin frá Þorláksmessu að fullu greidd.  

Við vorum síðan með innbakað elgsinnanlæri. Það var saltað og piprað og síðan brúnað á rjúkandi heitri pönnu. Því næst smurt með heimagerðri kjúklingalifrarkæfu (skelli því í færslu). Vafið inn í smjördeig. Penslað með eggjaþvotti og bakað inn í ofni þar til að viðeigandi kjarnhiti næst. 

 

Borið fram með góðri soðsósu - gerða frá grunni með brúnuðum beinum, gulrótum, sellerí, lauk, hvítlauk, lárviðarlaufum, piparkornum, salti, nóg af vatni. Þegar þetta var búið að sjóða daglangt var rauðvínsflaska soðin niður til helmings og soðið síað saman við (cirka jafnmikið af soði). Þykkt með smjörbollu. Síðan smá rjóma, salt, pipar, sulta og jafnvel mygluostur. Smakkað og bætt eftir smekk.

Gerðum einnig brúnaðar kartöflur, Waldorf salat, heimagert rauðkál og einnig smá kartöflugratín að hætti föður míns. 

Við drukkum dásemdarvín með matnum. Sama vín og ég hef verið með síðustu jól. Eitt af mínum uppáhaldsvínum. RODA I Reserva frá því 2005.  RODA, kraftmikið Rioja. Vín sem ég var einnig með um síðustu jól. Mikið af dökkum berjum, kirsuberjum, jafnvel dökku súkkulaði og svo munnfylli af eik. Dvelur lengi á tungu með ljúfu eftirbragði. Vínið er unnið úr 100 prósent Tempranillo þrúgum. Þetta er margverðlaunað vín og sveik ekki í þetta sinn fremur en áður. Hvet alla til að prófa þessa flösku við gott tækifæri!

 

Jóladagur - Fleiri hefðir. Heilsteiktur kalkúnn, pæklaður, ásamt öllu tilheyrandi. 

Eina sem ég gerði frábrugðið í ár var að leggja kalkúninn í pækil. Þetta hef ég rekist á víða á netinu og mig langaði til að prófa eitthvað nýtt í ár. Ég var með fimm kílóa kalkúnn sem ég setti í stóran pott. Þurfti 10 lítra af vatni til að hylja fuglinn og setti síðan tvo bolla af grófu salti, tvo bolla af sykri, handfylli af rósmaríni, timian og salvíu. Setti síðan lok á pottinn og út í ísskápinn útí bílskúr í tvo daga. 

Farið var eftir uppskrift vinkvenna minn úr bókinni The Silver Palate, ein uppáhalds matreiðslubókin mín - skyldueign, hvað eldun fuglsins snertir. Kalkúninn var nuddaður með smjöri og olíu, saltaður og pipraður, smá papríkudufti stráð yfir. Sama krydd var sett inn í fuglinn ásamt einni niðurskorinni appelsínu. Valdi að setja fyllinguna ekki inn í kalkúninn - þar sem mér finnst hún betri ofnbökuð - karmelliseruð en að baka hana inn fuglinum.

 

Þessi mynd er reyndar frá því 2008, og þar sést glögglega að kalkúnninn er fylltur - en eins og ég nefndi sleppti ég því í ár. Langaði bara til að hafa fallega mynd með færslunni. 

Annað gerði ég allt eftir hefð og hvet ykkur, ef þið hafið áhuga að kíkja á eldri færslu. Sjá hér. 

Annar í jólum: Hefðbundið hangikjöt með uppstúf, kartöflum, mús, rauðkáli og grænum baunum.

Ég verð að fá að þakka Guðmundi bónda fyrir sendinguna. Ég pantaði tvö sauðalæri hjá honum fyrir jólin. Eitt einreykt og annað tvíreykt. Það fyrra hafði ég hug á að sjóða á hefðbundinn hátt og það síðara hafði ég í hyggju að sneiða niður þunnt og borða hrátt. Þetta var hreint út sagt frábært kjöt.  

Kjötinu var hrósað í hvívetna. Ég tók það tvíreykta með mér í Þorláksveisluna og gaf nokkrum að smakka og vakti það lukku þar. Það einreykta var soðið á annan í jólum við mikla lukku. Ég held að mamma hafi sagt átján sinnum að þetta hafi verið besta hangikjöt sem hún hafi smakkað. Við vorum öll sammála. Guðmundur bóndi - hafðu guðslaun fyrir. Hvílíkt góðgæti. 

 

Með hangikjötinu var allt þetta klassíska. Gerði einn og hálfan lítra af uppstúf. Uppstúfur er bara mjólkursósa - Bechamél, ein af móðursósunum úr franskri matargerð. Fyrst er að bræða 75-80 gr af smjöri í potti og þegar það er bráðið er jafnmiklu hveiti bætt samanvið og hrært vel saman. Það er eldað í 2-3 mínútur og þá er mjólkinni hellt saman við. Hrært stöðugt. Bætti við 5 msk af sykri, 3/4 tsk af salti. Hrært þangað til suðan kemur upp, passa að sósan brenni ekki við botninn. Hún þykknar mest undir lokin. Almennt er talað um að elda eigi bechamelsósu í 10 mínútur til að sjóða allt hveitibragð úr sósunni. 

Þriðji í jólum: Afgangadagurinn mikli. Tvíreykt hangikjöt með melónusneið og heimagerðar tartalettur

Þriðji í jólum er ekki til - en við erum öll í fríi yfir hátíðarnar og því var ákveðið að halda matarsælunni áfram. Og núna bara með afgöngum. 

Pabbi minn, Ingvar sá um tvíreykta hangikjötið. Hann skar það í örþunnar sneiðar og bar fram með þunnri melónusneið, salati og dressingu gerða úr sinnepi, hlynsírópi, hvítvínsskvettu og steinselju. 

Pabbi var einnig sæll og glaður með þá hugmynd að bera fram afganginn af hangikjötinu góða í tartalettum - nema hvað það gafst ekki tími til að kaupa þær inn. Þær voru því gerðar heima úr afgang af smjördeigi frá því á aðfangadag. Skar það niður í ferninga, og gataði botninn með gaffli og bjó svo til kanta úr þunnum smjördeigslengjum. Penslað með eggjaþvotti og bakað í 180 gráðu heitum ofni í 15 mínútur. Síðan var ekkert annað að gera en að hella uppstúfnum, að viðbættu niðurskornu hangikjöti og kartöflum, yfir tartaletturnar. Síðan er fátt annað að gera en að borða. 

Bon appetit. Og gleðilega rest! 

Skelli inn einni mynd í lokin - af morgunverðinum á annan í jólum gerðan í jólagjöfinni frá húsfreyjunni á Púkagranda eitt. Blanda af bláberjum, hindberjum og brómberjum í léttjógúrt, hreinum skógarberjasafa og haframjöli. Það var ekki bara óhollusta á jólunum! Namminamm!